乌龙峡生态旅游度假区 国家级火山地质公园

Монако
Principauté de Monaco
Principatu de Múnegu
Principat de Mónegue

	[[Image:|Нишон|90px]]
Шиор: ?Deo Juvante?
Суруди милл?: ?[[Суруди миллии Монако|Hymne Monégasque ]]?
Р?зи исти?лолият
Забони расм?	забони фаронсав?
Пойтахт	Монако
Ша?ри калонтарин	Монте-Карло
Идораи давлат
Масо?ат   ? ?амаг?   ? Фоизи об.	-ум ?ой дар ?a?он 1,637 км2 0 %
А?ол?   ? ?амаг?   ? Зич?	-ум ?ой дар ?a?он 35,656 18 285 нафар/км2
Дини давлат?	{{{Дини давлат?}}}
Пули милл?	Евро
Интернет-Домен	.mc
Коди телефон	+377
Соат	UTC +1
Имр?з ?исми	{{{Имр?з}}}

百度 营造劳动光荣的社会风尚讨论时，中联重工科技股份有限公司董事长詹纯新委员讲了一个故事：数年前他在德国与一名技工交流，对方告诉他：他的爸爸就是技术工人，为此他从小就立志要当工人，现在他非常热爱自己的工作。

Подшо?ии Мона?ко (фр. Principauté de Monaco) — давлат дар ?ануби Аврупо. Дар со?или б. Миёназамин (дарозии хатти со?ил? – 4,1 км) ?арор дошта, аз тарафи хушк? бо ?удуди Фаронса (т?ли сар?ад?– 4,4км)  и?ота шудааст. Яке аз давлат?ои хурдтарини дунё буда, тан?о аз Ватикан калонтар аст. А?олиаш  31,1 ?азор (2008)  аст. Пойтахташ  ш. Монако, забони расм? – фаронсав?. Во?иди пул? – евро.

Монако узви СММ (1993), Шурои Аврупо (2004) ва СА?А (1973) мебошад. Давлати ягона аст. Конститутсияи он 17.12.1962 ?абул шудааст. Шакли идор? – подшо?ии конститутсион?.  Ро?бари давлат шо?зода буда, тиб?и конститутсия, ?окимияти и?роия  ба ? тааллу? дорад. Шо?зода аъзои ?укуматро таъйин ва озод мекунад, ?амчунин, метавонад дар мавриди дилхо? фаъолияти Парлумонро ?атъ намояд. Шо?зода давлатро дар муносиботи байнидавлат? намояндаг? карда, ?у?у?и бастан ва тасди?и ?арордод?оро дорад.  Барои и?рои чунин ?арордод?о ва ?онун?о фармон содир мекунад. Ба шо?зода чунин сохтор?о машварат меди?анд: Шурои То? (дар масоили ?арордод?ои байналмилал?, ?атъи фаъолияти Парлумон, афв) ва Шурои давлат? (ро?еъ ба лои?а?ои фармону ?онун?о). Дар ?олати даст кашидан аз тахт ва ё фавти ?, ба авлоди ?онун? аз насли мардонааш тиб?и та?аддуми синнусол? авлавият дода, ба тахт нишонда мешавад.

Сохти давлат?

?укумати ?онунгузор ба шо?зода ва Шурои милл? (Парлумон), ки аз 24 вакил иборат буда ва тари?и интихоботи умумии муста?им барои 5 сол интихоб мешаванд, тобеъ аст. Сало?ияти Парлумон ма?дуд аст, наметавонад фаъолияти ?укуматро назорат ва бо ташаббуси ?онунгузор? баромад намояд. ?окимияти и?роия бар д?ши Шурои ?укумат? аст, ки ро?барии онро вазири давлат?  бар у?да дорад. Вазири давлат? ва аъзои Шурои ?укумат? аз ?ониби шо?зода ба мансаб таъйин ва озод гардида, тан?о ба ? тобеъ мебошанд.

Дар Монако низоми бисёр?изб? амал мекунад. ?изб?ои сиёсии Монако: Итти?оди милл? ба?ри ояндаи  Монако, Итти?оди шо?зода?о, ?аракат барои Монако, ?изби монегаск?о ва ?.

Муносибат?ои То?икистон бо Подшо?ии Монако 13 январи соли 2017 о?оз гардиданд.

Табиат

Монако дар доманаи к??и Алп, дар нишебии баландиаш то 500 м, дар 20 км-ии шимолу шар?и ш. Нитсаи Фаронса ?арор дорад. Со?или б. Миёназамин, махсусан, со?или ло?вардии он (со?или Дозур) аз хали?и со?илсарои рег? ва к??пора?ои сахра?  иборат аст. И?лимаш нарми  субтропикии ба?римиёназамин?: дар як сол 300 р?зи офтоб? дорад. Боришоти солона  500 мм, бештар дар зимистон. Барф хеле кам меборад. ?арорати мо?и январ 9 °C, дар июл 24 °C.

А?ол?

Аксари а?олии Монако-ро фаронсави?о (28,2%), ?абоили бумии монегаск?о (21,5%) ва итолиёи?о - (18,6%) ташкил меди?анд. ?амчунин, англис?о (7,5%), белжик?о (2,8%), олмони?о (2,5%), швейтсарияги?о ё суиси?о (2,5 %), португали?о (1,5%) ва амрикои?о (1%) зиндаг? мекунанд. Дар таркиби а?олии Монако одамони ку?ансол бартар? доранд, синни  миёнаи а?ол?– 49,4, синни миёнаи дарозумр? 89, 7 сол.

Зичии а?ол? зиёд аст (наздик ба 17,8 ?азор одам дар 1 км² ). ?амаг? дар и?тисоди кишвар беш аз 45,6 ?азор  одам кор  мекунад, ки ?ариб 8 ?азори он сокини Монако буда, бо?ии кормандон ?амар?за аз Фаронса ва Итолиё ба кор меоянд. Дар бахши хидматрасон? 79% (аз ?умла, ти?орат – 52%, сайё?? – 11%, бонкдор? ва молия – 7%, сохтмон – 13% ва саноат – 8 %)  кор мекунад.

Дин

Та?рибан 90 %-и а?ол? пайрави шохаи католикии масе?иянд. Дар Монако калисои католик?  фаъолият мекунад

Таърих

Бори аввал аз Монако таърихнигори юнон? Гикатейи Милет? (аср?ои  6 – 5-и то м.) дар шакли Монойкос (Μ?νοι?ο?) ёдовар шудааст. Баъдан, юнони?о ин номро ?амчун яке аз ла?аб?ои ?еракл – ?тан?о? истифода бурданд. На баъдтар аз ?арни 5 юнони?ои массилияг? дар Монако минта?аи бозаргоние созмон доданд, ки дар ?удуди он маъбади ?еракл во?еъ буд. Дар охири ?арни 2 то м.  Монако ба дасти руми?о гузашт. Яке аз ро??ои му?имтарини Рум ба Гал аз тари?и Монако мегузашт.

Сол?ои 1494–1559 Монако та?ти васояти Испониё ?арор гирифт. Соли 1612 сенёр Монако Онори II (1804–1862)  рутбаи шо?зодаро ба даст овард ва соли 1841 бо Фаронса ?арордоде ба имзо расонд, ки тиб?и он та?ти васояти Фаронса будани Монако-ро  эътироф ва испани?оро аз ша?р берун кард. Соли 1793 Фаронса Монако-ро  ?асб ва номи онро ба Фор де Эркюл иваз намуд.

Соли 1814 тиб?и ?арордоди сул?и Порис, низоми подшо?? бар?арор шуд ва та?ти васояти Фаронса ?арор гирифт. Байни Фаронса ва Монако ?арордод ба имзо расид, ки тиб?и он, аз даст додани Ментона ва Рокрюнро  Монако эътироф кард. Соли 1865 Монако бо Фаронса итти?оди гумрук? баст. Дар Монако соли 1911 конститутсия ?абул шуда, буд?аи шо?зодаро аз буд?аи шо?? ?удо кард ва парлумон таъсис ёфт.

Дар ?араёни ?анги якуми ?а?он? Монако бетарафии худро эълон намуд. Фаронса тиб?и ?арордод аз соли 1918 подшо?иро эътироф ва ба исти?лолияту якпорчагии Монако кафолат дод.

Соли 1942 подшо?? аз ?ониби Итолиё ва баъдан аз ?ониби Олмони фашист? ?асб гардид. 3. 9. 1944 Монако аз дасти фашистон  озод шуд. Сол?ои баъд аз ?анги дуюми ?а?он? и?тисоди Монако рушд кард ва исло?оти сиёс? амал? гардид. Иттифо??ои касаба ба ?укми расмият даромаданд (1944), ба занон ?у?у?и иштирок дар интихобот дода шуд (1945). Суди ол? таъсис ёфт, ?у?у?и Шурои милл? густардатар ва ?укми ?атл бекор гардид. Сохтор?ои бонкдор?, сайё?? ва бизнеси ?имор  рушд ва сохтмони саноати шим?, электрон? ва дорусоз? ба ро? монда шуд.

Маориф

Дар Монако та?сил барои к?дакони синни 6–16-сола  ?атмист. 99% -и  а?олии аз 15-сола боло со?ибмаълумотанд (2009). Дар Монако Академияи муси?ии ба номи шо?зода Ренйе III, Академияи ра?с?ои классикии ба номи шо?духт Грейс, Донишго?и байналмилал?; Осорхонаи у?ёнусшинос?, Нигористони ?унари муосир, коллексияи мошин?ои Ренйе III, бо?и экзотик?, расадхона ва ?. мав?уданд.

Дар Монако ёдгори?ои таърихии мансуб ба давра?ои палеолит ва неолит мав?уданд. Аз давра?ои истеъмори фини?и?о, юнониён, лигурий?о ва руми?о димна?ои маъбад, сафолпора?о ва зеваролот  бо?? мондаанд.

Дар нимаи дуюми асри 19 ва аввали асри 20 ша?ри нави Монте Карло бунёд шуд, ки му?тамаи ?имор бо театри опера, бино?ои  ?Отел де Пари?, ?Кафе де Пари?  ва ?асри ?унар дошт. Дар ?амин давра калисои хурди Сент Оноре,  калисои Сен Шарл ва  калисои ?омеи неоромании Борварии пок сохта шуданд.

Ме?монхона?ои  ?Метропол? ва  ?Александра?, виллаи  ?Собер? ва вилла?ои зиёди дигар дар сабки электизм (инти?одгаро?) сохта шудаанд. Бо сабки неоклассик? Осорхонаи у?ёнусшинос?, бинои ?Бел Эпок?, виллаи ?Барбарен?, нигористони ?Ампир? дар дохили казинои Монте Карло бино шудаанд.

И?тисод

Монако кишвари пешрафта ва дар Аврупо яке аз марказ?ои сайё?? ва хидматрасонии бонкию мол? ба шумор меравад. Аз р?йи ?а?ми умумии ММД (976,3 млн долар, санду?и истеъмол?, 2006) Монако ?амчун давлати хурд дар байни давлат?ои Аврупо яке аз ?ой?ои охир, аммо аз р?йи ?а?ми ММД нисбат ба саршумори а?ол? (та?р. ба 30 ?азор доллар) дар ?ойи дуюм ?арор дорад. Дар сохтори ММД са?ми со?аи хидматрасон?  95,2% ва саноат 4,8%-ро ташкил меди?ад (2009).   Буд?аи давлат? аз ?исоби андоз аз амволи ?айриман?ули ти?орат, андоз?ои гумрук?, бизнеси ?имор, ин?исори давлатии фур?ши тамоку, гугирд ва маркаи почта  ташкил меёбад. ?амчунин,  аз ?исоби баргузор кардани чорабини?ои зиёди варзиш?, фар?анг? ва р?йдод?ои ти?ор? низ ба бу?ети давлат мабла?и зиёд ворид мегардад.

Саноат

Дар н.  Фонвейи  Монако наздик ба 120 корхонаи начандон калони эколог? фаъолият мекунад. Тавлидоти маводди ороиш? ва бе?дошт? (яке аз исте?солкунандагони бузург ширкати  ?Biotherm? дар ?айати  ?L’Oréal Group?, ки ба тавлиди лавозими ороишии гаронба?о маш?ул аст), дорусоз? (аз ?умла, ?Theramex?  ва ?.), ма?сулоти пластик? ( ?Megaplast? - ?узв?ои бастабанд? барои атриёт ва лавозими ороиш?), ма?сулоти чоп? (марка?ои почтавии коллексион? ва кушодахат?о), электрон? (аз ?умла,  ?итъаот ва дастго??о барои мошин?ои баландсуръати пойгав?  ва та??изоти ?авонавард?), та??изоти бар?? (ришгирак), ?а?васоз ва дастго??ои коркарди ?а?ва, ?амчунин, релеву вентил?ои гуногун, калид?ои бар?? ва ?.), ма?сулоти порча? ва дузандаг?, ?аннод? ва панир? ва сохмон? ба ро? монда шудааст. Илова бар ин, васли ?исм?ои мошин?ои бар?ии варзиш? (аз соли 2010 ширкати амрикоии  ?Tesla  motors?), исте?сол ва таъмири кишти?о; устохона?ои таъмири мошин?о низ хеле рушд кардаанд.

Саноати сохтмон (бунёди хона?ои и?омат? аз сабаби кам будани замини сохтмон ма?дуд аст; ?а?ми асосии кор ба тавсеаи ?удуди Монако, ки аз ?исоби  со?или ба?р вобаста мебошад), пеш рафтааст.

Кишоварз?

Барои таъмини бозори дохил? дар ?а?ми начандон калон хурмо, ан?ир, анор, бодом, зайтуну мева?ои ситрус? (мураккабот) парвариш мешавад. Об?ои наздисо?ил? мо?ии кам доранд.

Хидматрасон? аз бахш?ои асосии и?тисоди Монако мебошад. Со?а?ои асос?: саноати байналмилалии гардишгар? ва дилхуш?, ти?орати бонк? ва мол?. Монако - маркази гардишгарии дорои а?аммияти байналмилал?  аст. Дар соли 2010 ба Монако 279, 2 нафар (817 ?аз. дар як шаб низ ба ?айд гирифта шудааст) ворид шудааст. Монако 15 ме?монхона ва 99 тарабхона дорад. Намуд?ои асосии гардишгар? – фар?анг? ва ом?зиш? (аз ?умла, ширкат  дар ?ашнвора?ои сершумори сат?и ?а?он? ва мусоби?оти варзиш?), табобати ба?р? (Монте Карло), муло?от?ои расм? (?амасола дар Монако наздик ба 500 конфронс ва намоишго? баргузор мешавад). Яке аз ?адимтарин ва бузургтарин ширкат дар Монако ?Societé Anonyme des Bains de Mer et du Cercle des Etrangers à Mona-co? мебошад, ки казино?ои Монте Карло ва чанд ме?монхонаву ресторан?о  дохили ин ширкатанд.

Низоми озоди (либерал?) андоз имкон дод, ки Монако ба яке аз марказ?ои бузурги мабла?гузор? табдил ёбад; дар ин ?о наздик ба 80 бонк ва марказ?ои мабла?гузор? ва дафтари марказии бештар аз 800 ширкати байналмилал? ?арор дорад. Даромади сокинони Монако ва хори?и?ои му?им? (ба истиснои фаронсави?о) аз андоз озод аст, бино бар ин, аврупои?ое, ки сарвати зиёд доранд, Монако-ро ма?алли зист интихоб мекунанд. Ширкат?ое, ки дар подшо?? ба ?айд гирифта шудаанд, муддати 2 соли аввал аз даромад  андоз намесупоранд.

На?лиёт

Навъи асосии на?лиёт автомобил буда, ?амлу на?л аз тари?и он сурат мегирад. Дарозии ро?и мошингард та?рибан 50 км аст. Аз ?удуди Монако хатти р. о. мегузарад, ки Итолиё, ?ануби Фаронса ва Испониёро ба ?ам пайваст мекунад. Бандар?ои ба?р?: Эркюл ва Фонвей.

Ти?орати хори??

?а?ми содироти коло – 536,9 млн евро, воридот – 668, 8 млн. евро. Колои содиротии асос? маводди ороиш?, собун, атриёт, ?амчунин, яхта?о, ма?сулоти пластик?,  автомобил? ва лавозими бе?дошт? мебошад. ?аво?ирот, ?аво?ироти бадал?, соз?ои муси??, восита?ои на?лиёт, либосу ма?сулоти чарм?, ашёи хому дастго??ои саноат? ва х?рока ба Монако аз хори? ворид мешаванд. Шарикони асосии ти?орати хори?ии Монако: кишвар?ои аврупо? (асосан Олмон, Итолиё ва Британияи Кабир) ва Хитой.

Варзиш

Кумитаи олимпии Монако соли 1907 таъсис ёфтааст. Варзишкорони Монако аз соли 1920  дар Бози?ои олимп? иштирок мекунанд. Футбол, шатран?, теннис ва мусоби?а?ои пойгав? аз навъ?ои рушдкардаи варзиш дар Монако -анд. Бошго?и футболи  ?Монако?  8 маротиба ?а?рамони футболи Фаронса ва 5 маротиба ?оми футболи Фаронсаро ба даст овардааст, ?амчунин, сол?ои 2003–2004 иштирокдори бозии ни?оии Лигаи ?а?рамон?ои Аврупо буд.

Дар Монако мусоби?оти касбии мардонаи теннис (аз соли 1968), дар хиёбон?ои Монако мусоби?оти пойгав? (аз соли 1929) мар?алаи ?а?рамонии ?а?он  ?Формула-1? (аз соли 1955),  ?амчунин, мусоби?оти ?а?онии шатран?  баргузор мегардад.

Сарчашма

• Э. Ра?матов. Монако.ЭМТ, ?. 13, са?.

• Monaco(англ.)
• Официальный сайт правительства Монако Бойгон? шудааст 5 ноябри 2005  сол.(фр.)(англ.)
• История, география, нравы и достопримечательности Монако (обзор монакских и межд. публикаций)
• Офис почтовых марок Монако(фр.)(англ.)
• Открытие Монако
• История Монако, Монте-Карло и Гримальди

Пайванд?о

Викианбор мавод?ои вобаста ба мавз?и

Монако дорад